موانع خصوصی سازی امکانات ورزشی دانشگاه های دولتی کشور

هدف از اجرای پژوهش حاضر، شناسایی و رتبه بندی موانع خصوصی سازی امکانات ورزشی دانشگاه های دولتی کشور در اضلاع مثلث خصوصی سازی بود. برای دستیابی به هدف مذکور، فرآیند پژوهشی مرکب از روش های کیفی و کمی طراحی شد. پس از مطالعه ی ادبیات، پیشینه و مبانی نظری مرتبط با موضوع پژوهش، لیست اولیه ای از موانع تهیه شد که پژوهشگر را در انجام مصاحبه های کیفی یاری نمود. با انجام مصاحبه های کیفی از صاحبنظران هر بخش و تجزیه و تحلیل مصاحبه ها، لیست اولیه تکمیل گردید. موانع شناسایی شده تا این مرحله، از طریق تکنیک کدگذاری مرحله ی اول تلخیص را پشت سر گذاشت که حاصل آن آماده سازی سه سیاهه برای هر بخش از مثلث خصوصی سازی بود. این سیاهه ها با هدف تلخیص نهایی و بدست آوردن لیست نهایی موانع، در بین اعضای نمونه که از بخش های مختلف بودند، توزیع و جمع آوری شده و از تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی برای تجزیه و تحلیل داده های حاصله استفاده شد. در نهایت جهت رتبه بندی موانع شناسایی شده از روش ahp استفاده گردید. بر اساس یافته های حاصل از پژوهش: الف) موانع شناسایی شده در ضلع نهادهای سیاستگذار و مجری به ترتیب اولویت عبارتند از: 1. موانع سیاسی (شامل فقدان تعهد مسئولان عالی رتبه ی کشور برای اجرای برنامه ی خصوصی سازی، توجه بیشتر دولت به اموال داخلی به دلیل بلوکه شدن ذخایر ارزی و تحریم های موجود و نگاه ابزاری دولت به ورزش به عنوان عاملی برای کسب حمایت مردم و جوانان)؛ 2. موانع برنامه ریزی ـ راهبردی ( شامل ابهام در برنامه های تدوین شده در جهت پیشبرد سیاست خصوصی سازی، بی ثباتی سیاست های اقتصادی به لحاظ پایین بودن دوره ی ماندگاری مدیران و اجرای سیاست های اقتصادی مخالف سیاست خصوصی سازی)؛ 3. موانع مدیریتی ـ اجرایی (شامل فقدان نظارت های دقیق و سازنده ی دولت برای استفاده از روش های علمی قیمت گذاری خدمات بخش خصوصی، تعدد سازمان های تصمیم گیرنده در رابطه با پیشبرد سیاست خصوصی سازی و فقدان کمیته ی تخصصی خصوصی سازی ورزش دانشگاهی، ضعف در ارتباطات متقابل ارگان ها و نهادهای دولتی جهت تسهیل روند خصوصی سازی و عدم بکارگیری روش های مناسب واگذاری برای جلوگیری از نفوذ افراد خاص)؛ 4. موانع فرهنگی ـ اجتماعی (شامل نهادینه نشدن فرهنگ ورزش در بین اقشار جامعه، عدم تمایل مردم برای صرف هزینه های ورزشی، فقدان اطلاع رسانی درباره ی مزایای مستقیم و غیرمستقیم خصوصی سازی و عدم تبلیغ و فرهنگ سازی مناسب مطبوعات و صدا و سیما درباره ی مشارکت بخش خصوصی در ورزش)؛ 5. موانع قانونی (شامل نبود فرآیندهای مشخص و سهل الوصول جهت ورود بخش خصوصی به فعالیت های دانشگاهی (بوروکراسی زیاد)، حمایت جانبدارانه ی قوانین از بخش دولتی در مقابل بخش خصوصی، کافی نبودن قوانین حمایتی (مشوق ها) جهت استقبال بخش خصوصی از ورزش دانشگاهی و فقدان قوانین و آیین نامه های خاص جهت توسعه ی خصوصی سازی به طور خاص در دانشگاه ها)؛ 6. موانع کلان سرمایه گذاری ( شامل بزرگ بودن دولت و عملکرد آن به عنوان یک رقیب قوی برای بخش خصوصی، فراهم نبودن زمینه های فعالیت و رقابت یکسان برای بخش خصوصی، ریسک پذیر بودن فعالیت در حوزه ی ورزش دانشگاهی به دلیل نو و تازه بودن این شکل سرمایه گذاری و عدم تضمین برای بازگشت سرمایه، جذابیت کمتر سرمایه گذاری در حوزه ی ورزش و خدمات به نسبت سرمایه گذاری در حوزه ای تولیداتی و فقدان ارتباط روشن و شفاف بین سرمایه گذاران بخش خصوصی و دستگاه های اجرایی جهت هدایت سرمایه ها به بخش ورزش دانشگاهی)؛ 7. موانع اقتصادی (شامل فقدان روش های دقیق و معیارهای روشن برای قیمت گذاری امکانات ورزشی دانشگاه ها، گرانی هزینه های استفاده از خدمات بخش خصوصی و ناتوانی اقشار کم درآمد جهت استفاده از این خدمات، عدم در نظر گرفتن تسهیلات ویژه قانونی و اجرایی از سوی نهاد مربوطه برای کمک به بخش خصوصی و فقدان وام های بانکی با بهره ی اندک برای کمک به اجرای طرح های مفید بخش خصوصی)؛ 8. موانع بازاریابی (شامل ضعف سیستم های بازاریابی در دستگاه اجرایی جهت جلب سرمایه گذاران بخش خصوصی و ناتوانی کارشناسان در ایجاد مدل هایی متناسب با فضای فرهنگی دانشگاه ها جهت بازاریابی امکانات ورزشی). ب) موانع شناسایی شده در ضلع دستگاه واگذارنده به ترتیب اولویت عبارتند از: 1. موانع برنامه ریزی ـ راهبردی ( شامل عدم تبیین جایگاه بخش خصوصی در ورزش دانشگاهی و راهکارهای تشویق آنها، فقدان برنامه هایی برای درآمدزا شدن امکانات ورزشی جهت جلب توجه بخش خصوصی، فقدان آمارها و اطلاعات دقیق از وضع موجود امکانات ورزشی و عدم شفافیت درباره هزینه های اداره ی آنها و ناتوانی مسئولین دستگاه واگذارنده در شناسایی و تعیین امکانات قابل واگذاری)؛ 2. موانع مدیریتی ـ اجرایی ( شامل تلاطم های پی درپی در ورزش دانشگاهی و تمایل کم بخش خصوصی به مشارکت در این حوزه، بی توجهی مسئولین دانشگاهی به بهره وری پایین امکانات ورزشی، فقدان مراکز متمرکز و گسترش یافته ی هدایت کننده ی ورزش دانشجویی در ایران، مشکلات مربوط به اداره ی کلاس های دانشگاهی و ایجاد تداخل بین برگزاری کلاس های دانشگاهی و استفاده ی بخش خصوصی از امکانات و فقدان عزم جدی مسئولین دستگاه واگذارنده برای استفاده از توانمندی های بخش خصوصی در ورزش دانشگاه ها)؛ 3. موانع سیاسی (شامل عدم تمایل مسئولین دانشگاه ها به واگذاری امکانات به دلیل استفاده های شخصی برای نفوذ بیشتر در بین دانشجویان و تبدیل تربیت بدنی و ورزش دانشگاهی به منبعی برای درآمدزایی عده ای افراد بانفوذ)؛ 4. موانع نوسازی سازمانی (شامل مقاومت های موجود جهت اصلاح ساختار در راستای خصوصی سازی امکانات، هزینه های بالای اصلاح ساختار و ناتوانی دولت در تأمین این هزینه ها، پرهزینه بودن روش های نگهداری امکانات ورزشی به دلیل سنتی بودن آنها و عدم دسترسی به شیوه های نوین نگهداری برای کاهش هزینه ها، مشکلات مربوط به تفکیک اراضی دانشگاهی و جدا نمودن امکانات ورزشی از بدنه ی دانشگاه ها و فقدان نمونه های موفق و متناسب با جامعه جهت واگذاری امکانات ورزشی دانشگاه ها برای الگوبرداری از این نمونه ها)؛ 5. موانع فرهنگی ـ اجتماعی (شامل محدودیت فعالیت های تبلیغاتی در محیط فرهنگی دانشگاه و در نتیجه فقدان درآمدهای تبلیغاتی برای بخش خصوصی ا ز این طریق، مخالفت برخی نهادهای دانشگاهی برای ورود و خروج استفاده کنندگان غیردانشگاهی به محیط دانشگاه و محدودیت های اجتماعی و فرهنگی در خصوص رواج رشته های ورزشی جدید در محیط دانشگاه ها)؛ 6. موانع فردی (شامل نگرش منفی و نادرست دانشجویان و مسئولین دانشگاهی نسبت به بخش خصوصی، تمایل مسئولین دانشگاهی در استفاده از روش های دیگر (مانند برون سپاری) به جای خصوصی سازی و استنباط از پایین آمدن شأن دانشگاه در صورت واگذاری فعالیت ها به بخش خصوصی). پ) همچنین موانع شناسایی شده در ضلع بخش خصوصی به ترتیب اولویت عبارتند از: 1. موانع اقتصادی (شامل عدم ایجاد منطق هزینه ـ فایده در امکانات ورزشی و هزینه بالای طراحی، ساخت و خرید اماکن و تجهیزات ورزشی)؛ 2. موانع خرد سرمایه گذاری (شامل مبهم بودن ابعاد سرمایه گذاری در ورزش دانشگاهی و فقدان دانش کافی سرمایه گذاران در خصوص ورزش و سرمایه گذاری در این حوزه، حرفه ای نبودن و درآمد زا نبودن ورزش دانشگاهی و ناشناخته بودن نشان دانشگاه ها و اعتبار کم این نشان)؛ 3. موانع فرهنگی ـ اجتماعی (شامل فقدان اعتماد به بخش خصوصی در بین مردم و مسئولین، ضعف بخش خصوصی در برقراری ارتباط با اقشار جامعه برای جذب بیشتر مشتری و فقدان فرهنگ اجرای کارهای تیمی و مشارکتی)؛ 4. موانع حرفه ای ـ تخصصی (شامل فقدان دانش کافی سرمایه گذاران در خصوص ورزش و سرمایه گذاری در این حوزه، نبود کارشناسان فنی و تحصیل کرده ورزشی و باتجربه و آگاه در بدنه بخش خصوصی جهت اداره کردن امکانات ورزشی دانشگاه ها و ضعف در مدیریت اتفاقات آینده که منجر به ضرردهی می گردد)